Chapeau bas. Kapelusze damskie 1880-1960 z kolekcji Adama Leja

   „Kapelusz damski można zrobić ze wszystkiego, nawet z gazety, albo wiórów drewnianych, byle modystka była dość zręczna

           /Maguelonne Toussaint – Samant, francuska pisarka i dziennikarka/

Opowieść o historii damskich kapeluszy można by rozpocząć od XVII wieku, kiedy to zostały one na trwałe zapożyczone z mody męskiej. W tym też czasie nadano francuskiemu słowu „chapeau” znaczenie odnoszące się do nakrycia głowy – kapelusza, bowiem sam termin znany od  średniowiecza określał wcześniej noszony na skroniach wianek z kwiatów. Poszukując zaś związków etymologicznych  nazwy „kapelusz”  zauważymy, że w wielu językach europejskich określa ona po prostu głowę (z łac. capellus od caput głowa).

W kolejnym – XVIII stuleciu stał się już nieodłącznym kobiecym atrybutem, a ich pierwsi znani twórcy jak np. Monsieur Gualard, czy Rose Bertin  fryzjerka i modystka królowej Francji – Marii Antoniny, na trwałe zapisali się w dziejach ubioru. Kapelusz był bowiem w swej wielowiekowej historii powiązany z konstrukcją stroju stanowiąc akcent wieńczący sylwetkę. Chronił nie tylko przed warunkami atmosferycznymi: wiatrem, słońcem i kurzem, ale przede wszystkim był ozdobą stanowiącą dopełnienie modnej garderoby. Na przestrzeni stuleci pełnił w historii ubioru nie tylko funkcje użytkowe, ale także w ujęciu socjologicznym do początku XX wieku stanowił symbol społecznego statusu. Jego noszenie wiązano zawsze ze świadomością stylu i mody.

Wystawa „Chapeau bas. Kapelusze damskie 1880 – 1960 z kolekcji Adama Leja”, która towarzyszy Sieradz Open Hair Festiwal,  ukazuje ewolucje fasonów i rodzajów damskich kapeluszy w okresie największych przemian w modzie jakie zachodziły od końca XIX do pierwszej połowy XX wieku. W przestrzeni galeryjnej – dzięki doborowi eksponatów – starano się dokonać nie tylko analizy stylistycznej, materiałowej, czy technologicznej nakryć głowy, ale przede wszystkim podjęto próbę odpowiedzi na pytanie o społeczną i socjologiczną rolę tego akcesorium, kojarzonego – w powszechnej świadomości – głównie z kobiecą modą. Chcąc jak najpełniej ukazać zachodzące przemiany ekspozycję podzielono na trzy sekwencje wyznaczone latami: 1880-1920 ; 1930-1940 ; 1950-1960. Zaprezentowano kapelusze sportowe, codzienne, wizytowe, wieczorowe i balowe. Wśród eksponatów znalazły się nie tylko prace nadających ton modniarstwu – Caroline Reboux, Suzanne Talbot, Georgette Gabey, Madame Agnes, Suzy et Paulette, ale również największych projektantów francuskiego haute couture – Jeanne Lanvin,   Elsy Schiaparelli, Christiana Diora, Cristobala Balenciagi, Pierre’a Balmain, czy Pierre’a Cardin.

Prezentowane eksponaty stanowią część największej w Polsce kolekcji strojów i ich akcesoriów będącej własnością  Adama Leja – historyka sztuki i marszanda. Kolekcja ta gromadzona jest z profesjonalnym znawstwem i pasją od ponad dziesięciu lat. Jej właściciel jest również cenionym publicystą współpracującym z czasopismami: „Art & Business” i „Harper’s Bazaar”, na łamach którego zamieszczono w październiku 2013 roku niezwykłą sesje zdjęciową z wykorzystaniem strojów z lat 20 i 30 XX wieku pochodzących z kolekcji, a prezentowanych przez modelki. Fotografie wielu z wchodzących w skład zbioru eksponatów zostały wykorzystane także w książce Anny Sieradzkiej „Moda w przedwojennej Polsce”.

Od 2014 roku jako jedyny polski kolekcjoner otrzymuje imienne zaproszenia na paryskie pokazy mody haute couture, w których uczestniczy.

Adam Leja współpracując z licznymi polskimi muzeami publikował także teksty monograficzne w katalogach wystaw oraz  prezentował zbiory na następujących ekspozycjach: „W dążeniu do piękna i doskonałości. O kobietach i ich upodobaniach” (Zamek Książąt Pomorskich  w Szczecinie 2008) ; „Modna pani u wód. Kąpieliska nad Bałtykiem 1880-1913” (Muzeum Sopotu 2010), „Łódzkie mody. Moda i akcesoria stroju XIX-XX wieku” (Muzeum Miasta Łodzi 2015).

 

Dyrektor Muzeum Okręgowego w Sieradzu – Jerzy Kowalski

 

Wystawa towarzyszy Sieradz Open Hair Festiwal – Muzeum Okręgowe w Sieradzu

 

Czas trwania: 19.07.2015 -27.09.2015

 

Wernisaż: 18.07.2015 ; godz.14 

 

Kurator ekspozycji, autor scenariusza i aranżacji: dr Łukasz Grzejszczak

Dobór eksponatów: Adam Leja, dr Łukasz Grzejszczak

Projekty plastyczne i współpraca: Karolina Antczak, Bogusław Krawczyk

Fotografie obiektów: Paweł Myszka, Maciej Widzowski, Michał Radwański