W dniach 17 – 27 września 2018r. w sali wystawowej Muzeum Okręgowego w Sieradzu będzie można obejrzeć wystawę czasową „OCALENI Z NIELUDZKIEJ ZIEMI” z Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Łodzi. Organizatorami wystawy, która ma uświetnić rocznicową uroczystość obchodów Dnia Sybiraka są Muzeum Okręgowe wraz ze Związkiem Sybiraków Oddział w Sieradzu reprezentowanym przez Pana Antoniego Firlita.
W latach 1721–1865, a później w latach 1940-1941 w ramach represji za działalność polityczną pochodzenie etniczne lub będąc jeńcami wojennymi, setki tysięcy Polaków mężczyzn, kobiet i dzieci zostały zesłane, wysiedlone i deportowane przez władze rosyjskie na katorgę lub przymusowe osiedlenie w „nieludzkiej ziemi” jak nazywano dalekie kraje Syberii.
Pierwszymi Polakami zesłanymi do Carstwa Rosyjskiego na Syberię byli jeńcy wojenni z czasów wojny Stefana Batorego z Rosją. Później dołączyli do nich wzięci do rosyjskiej niewoli uczestnicy dymitriad i wojen polsko-rosyjskich XVII wieku.
Zesłania po konfederacji barskiej 1772
Zesłania po insurekcji kościuszkowskiej 1795
Zesłania z ziem zabranych 1815–1830
Zesłania po powstaniu listopadowym 1832
Zesłania po powstaniu styczniowym 1865
Podczas okupacji sowieckiej po roku 1939 miały miejsce cztery deportacje:
Pierwsza deportacja, 9/10 luty 1940 r. Jej ofiarą padli głównie tzw. „spiecpieriesieliency-osadniki” czyli: osadnicy wojskowi, pracownicy leśni, pracownicy PKP, niżsi urzędnicy państwowi. Podczas pierwszej deportacji zesłano około 141 tys. obywateli polskich
Druga deportacja, 12 /13 kwietnia 1940 r. Podczas tej deportacji ucierpiały głównie rodziny należące go grupy określanej przez NKWD mianem „administratiwno-wysłannyje”: policjantów, wojskowych, wysokich urzędników państwowych, pracowników służby więziennej, nauczycieli, działaczy społecznych, kupców a także przemysłowców. Według dokumentacji NKWD wywózka dotknęła ok. 61 tys. ludzi z czego 80% całości transportów stanowiły kobiety i dzieci.
Trzecia deportacja, maj / lipiec 1940 r. Władze radzieckie rozwiązały w ten sposób problem tzw. bieżeńców czyli ludzi, którzy w obawie przed wojskami niemieckimi uciekli na Wschód Deportacja ta pochłonęła ok. 79 tys. osób, głównie Żydów.
Czwarta deportacja maj / czerwiec 1941 r. Podczas tej ostatniej wielkiej wywózki ludności zesłano około 42 tys. ludzi, głównie mieszkańców Litwy i Republik Nadbałtyckich a także Białostocczyzny, Wileńszczyzny i Grodzieńszczyzny i zachodnich obwodów Ukrainy i Białorusi.
