Z Sieradza do gwiazd. Od idei szternfeldowskich do osiągnięć współczesnej kosmonautyki.

Taki tytuł nosi wystawa, którą rozpoczęto tworzyć z okazji kolejnej, już V Sieradzkiej Konferencji Kosmicznej pod hasłem „Astronomia z Kosmosu”, organizowanej w dniach 8 – 9 października 2014 r. przez Muzeum Okręgowe w Sieradzu, we współpracy z Centrum Badań Kosmicznych PAN w Warszawie, Centrum Astronomicznym im. M. Kopernika PAN w Warszawie, Łódzkim Kuratorium Oświaty i jego Delegaturą w Sieradzu oraz przy wsparciu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w Warszawie, Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi, Prezydenta Miasta Sieradza i Starosty Sieradzkiego.

Na konferencję, oprócz tradycyjnie już zapraszanych delegacji uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych wraz ze swoimi nauczycielami, interesujących się problemami kosmonautyki, zaproszono w tym roku rodzinę Szternfeldów. Zaproszenie do udziału w konferencji przyjęły obie córki A. Szternfelda: Maja z Moskwy z Mężem Michaiłem i Elwira z Nowego Jorku z mężem Aleksandrem oraz wnuczka Irena (córka Maji) i wnuk Ilja (syn Elwiry). Wizyta rodziny Szternfeldów w Sieradzu

Na konferencję przybyła także kustosz działu szternfeldowskiego w Muzeum Politechnicznym w Moskwie Stella Morozowa.

Przed samym rozpoczęciem Konferencji otwarto uroczyście, w Klubie 15. Sieradzkiej Brygady Wsparcia Dowodzenia, z udziałem rodziny Szternfeldów, kolejną kosmiczną wystawę filatelistyczną „KOSMOS –8”, przygotowaną przez Klub, Koło Filatelistyczne w Sieradzu i Muzeum Okręgowe w Sieradzu.

Pierwszy dzień konferencji poświęcony był Aremu Szternfeldowi. Otworzył ją Starosta Sieradzki Dariusz Olejnik. Podkreślił znaczenie dokonań Arego Szternfelda dla promocji ziemi sieradzkiej a następnie powitał przybyłą na konferencję rodzinę Szternfelda, wykładowców i przedstawicieli władz samorządowych w osobach: Marszałka Województwa Łódzkiego Witolda Stępnia, Wicestarostę Sieradzkiego Zbigniewa Krasińskiego oraz gospodarza miasta Prezydenta Jacka Walczaka.

Następnie poprosił prof. dr hab. Zbigniewa Kłosa o objęcie przewodnictwa obrad w pierwszym dniu konferencji.

Profesor Kłos raz jeszcze powitał wszystkich zebranych a następnie przedstawił program obrad pierwszego dnia konferencji. Czytaj więcej (program konferencji) Zgodnie z nim sam zabrał głos jako pierwszy przedstawiając znaczenie pracy A. Szternfelda dla rozwoju światowej kosmonautyki.

Kolejnym mówcą była wnuczka Arego Szternfelda, Irena Sadowska z Francji, która w swoim wystąpieniu wskazała na straconą szansę Francji, jeśli chodzi o wykorzystanie w latach 30-tych prac Arego Szternfelda. Uznanie dokonań uczonego ze strony Francji przyszło dopiero w latach późniejszych, kiedy już uczony wraz z rodziną przebywał od dawna w ówczesnym Związku Radzieckim.

O tym gdzie w Rosji przechowywane są: naukowa spuścizna Arego Szternfelda i materialne pamiątki po nim, opowiedziała zebranym Stella Morozowa, kustosz Muzeum Politechnicznego w Moskwie i przyjaciółka moskiewskiej rodziny uczonego. Wskazała, że głównym miejscem przechowywania spuścizny A. Szternfelda jest Muzeum Politechniczne a następnie, z dużo mniejszym zasobem szternfeldianów, Archiwum Rosyjskiej Akademii Nauk oraz Archiwum w Samarze. Podkreśliła, że Muzeum Politechniczne udostępniło kilkanaście skanów dokumentów szternfeldowskich ze swoich zbiorów sieradzkiemu Muzeum Okręgowemu na aktualną wystawę.

Po S. Mrozowej głos zabrała Elwira Szternfeld z USA, która opowiedziała o wydaniach prac ojca na świecie, o ich nakładach i wznowieniach, bogato ilustrując swoją wypowiedź slajdami. (zdjęcia z wystąpień kolejnych prelegentów)

Następnym punktem obrad, na który wszyscy czekali ze szczególnym zainteresowaniem, był premierowy pokaz filmu biograficznego o Arym Szternfeldzie pt. „Ary Szternfeld – nawigator kosmicznych tras” w reżyserii łódzkiego naukowca Dariusza Bargieła. Pokaz filmu trwał godzinę i dziesięć minut i bardzo szczegółowo przedstawił życie i pracę uczonego.

Ostatnim występującym w tym dniu był Prezydent Sieradza Jacek Walczak. Po wysłuchaniu prelegentów i obejrzeniu filmu, opowiedział jak wg niego postać Arego Szternfelda może promować Sieradz, Region Łódzki i Polskę w świecie. Poinformował jednocześnie, że miasto wystawi swoisty pomnik Szternfeldowi, jakim będzie sieradzkie planetarium.

Wystąpienie Prezydenta było ostatnim wystąpieniem pierwszego dnia konferencji. Jej posumowania dokonał profesor Zbigniew Kłos, dziękując prelegentom i podkreślając raz jeszcze jej znaczenie dla regionu.

W przerwach między powyższymi wystąpieniami, student Politechniki Białostockiej, Michał Grześ, prezentował marsjańskiego łazika „HYPERION’, który zajął I-sze miejsce, na międzynarodowym konkursie w Stanach Zjednoczonych, Michał Grześ jest współtwórcą tego łazika.

Kolejnym punktem było otwarcie wystawy „Z Sieradza do gwiazd. Od idei szternfeldowskich do osiągnięć współczesnej kosmonautyki”. Dokonał tego wicestarosta Sieradzki Zbigniew Krasiński. Wystawa, jak powiedziała jej kurator, Anna Piestrzeniewicz, prezentuje materiały dotyczące trzech Honorowych Obywateli Sieradza: Arego Szternfelda, Walerego Bykowskiego i Mirosława Hermaszewskiego jedną z pierwszych polskich rakiet meteorologicznych „Meteor-1”oraz model drugiego polskiego satelity naukowego z serii BRITE, „Heweliusza”, wystrzelonego w kosmos 19. sierpnia br. Szczególną atrakcję stanowi kapsuła, w której wylądował Mirosław Hermaszewski po zakończeniu lotu kosmicznego.

Ostatnim punktem programu pierwszego dnia konferencji był koncert instrumentalny w Teatrze Miejskim pt. „Kosmiczne wariacje’, przygotowany przez doktoranta łódzkiej Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów, Pawła Krasińskiego (instrumenty perkusyjne), któremu na fortepianie towarzyszyła Katarzyna Antoniak. Paweł Krasiński wykonał utwory takich kompozytorów jak: Jajco Bogannen, John Beck, Arnold F. Riedhammer, Ney Rosauro oraz najdłużej oklaskiwaną, swoją własną kompozycję pt. „End of  time”.

Obrady drugiego dnia Konferencji odbywały się w Sali Teatru Miejskiego. Przewodnictwo obrad w tym dniu objął Dyrektor Centrum Astronomicznego im. M. Kopernika PAN (CAMK) w Warszawie, prof. dr hab. Piotr Życki. Rozpoczynając, powitał uczestników drugiego dnia obrad, a następnie przedstawił ich porządek. Poinformował też, że prelegentami drugiego dnia konferencji będą pracownicy naukowi CAMK.

Następnie wystąpił jako pierwszy prelegent, omawiając zagadnienie pt. Astronomia wysokich energii. Kolejny temat: Satelitarne obserwacje gwiazd zmiennych omówił prof. dr hab. Aleksander Schwarzenberg-Czerny. Potem o pulsacji gwiazd i astrosejsmologii opowiadał prof. dr hab. Aleksie Pamiętnych.

Ostatnim wykładem był wykład prof. dr hab. Ryszarda Szczerby z toruńskiego oddziału CAMK. Omówił misję Herschela do badań zimnego kosmosu, Wystąpienia naukowców prezentowały niezwykle przystępnie i zrozumiale omawiane zagadnienia, dlatego też po każdym wystąpieniu zainteresowani  słuchacze zadawali szereg pytań z sali, chcąc uzyskać jeszcze więcej informacji,

Wystąpienia naukowców i dyskusję podsumował, prowadzący obrady, prof. dr hab. Piotr Życki. Wskazał też na duże znaczenie Sieradzkich Konferencji Kosmicznych w przybliżaniu młodym problemów astronomii i badań kosmosu i na jakie korzyści mogą liczyć w przyszłości, jeśli zaangażują się w rozwój tej dziedziny wiedzy. (zdjęcia Sali i prelegentów)

Kolejnym punktem  w porządku obrad było podsumowanie dwóch ogólnopolskich konkursów kosmicznych: konkursu wiedzy pod hasłem Astronomia z pokładów satelitów – projekt BRITE i konkursu plastycznego pod hasłem Polska w kosmosie za 3, 10, 15 lat.. Oba konkursy organizowane były już tradycyjnie pod patronatem Sekretarza Stanu, Wiceministra Edukacji Narodowej Tadeusza Sławeckiego i Łódzkiego Kuratora Oświaty Jana Kamińskiego.

W niezwykle trudnym, w tym roku, konkursie wiedzy głównymi  nagrodami były –i to już tradycja tego konkursu – różnej wielkości teleskopy do obserwacji nieba. Natomiast w konkursie plastycznym, też zgodnie z tradycją, nagrodami były komplety materiałów plastycznych.

Przed ogłoszeniem wyników konkursów głos zabrała Hanna Banach Dyrektor Delegatury łódzkiego Kuratorium Oświaty, która w imieniu Ministra Tadeusza Sławeckiego i Kuratora Jana Kamińskiego podziękowała młodzieży za udział w konkursach, pogratulowała zwycięzcom  i zachęciła uczniów do udziału w przyszłorocznej \edycji konkursów.

Najlepszymi okazali się:

W konkursie wiedzy: I miejsce – Adrianna Felczerek z Gimnazjum nr 1 im. 31. pułku Strzelców Kaniowskich w Sieradzu, II miejsce – Hubert Ceglarek z Gimnazjum nr 1 im. Jana Pawła II w Wieruszowie, III miejsce – Marta Klimczak z Gimnazjum w Trębaczowie (cała trójka w kategorii junior) i wyróżnienie – Bartłomiej Ziętek z I LO im. Kazimierza Jagiellończyka w Sieradzu (w kategorii student).

W konkursie plastycznym w kategorii junior: I miejsce – Kinga Osiewicz z Gimnazjum im. Marszałka J. Piłsudskiego w Wartkowicach, II miejsce Wiktoria Tomaszek z Gimnazjum nr 1 im. Jana Pawła II w Wieruszowie, III miejsce – Wiktoria Furmańczyk z Gimnazjum nr1 im. Kazimierza Wielkiego w Wieluniu; wyróżnienia – Olga Pruszyńska z Gimnazjum Adama Mickiewicza w Białej Rawskiej, Tomasz Tomalik z Gimnazjum nr 2 im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego W Kępnie, Weronika Smug z Publicznego Gimnazjum im. KEN w Lututowie i Marcin Niciak z Publicznego Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Burzeninie.

Natomiast w kategorii student kolejne miejsca i wyróżnienia zdobyli:

I miejsce – Natalia Lasek z Zespołu Szkół nr 3 im. Wisławy Szymborskiej w Skierniewicach, II miejsce – Maciej Łyskawa z I LO im. Tadeusza Kościuszki w Wieluniu, dwa III miejsca – Milena Świątek z Zespołu Szkół nr 2 im. Jana Długosza w Wieluniu i Klaudia Trębska z LO im. Bolesława Prusa w Skierniewicach; wyróżnienie – Jakub Lewandowski z I LO im Tadeusza Kościuszki w Koninie.

Zdobyte nagrody wręczali zwycięzcom: Prezydent  Jacek Walczak, Starosta Dariusz Olejnik i, w imieniu patronów konkursów, Hanna Banach Dyrektor Delegatury Łódzkiego Kuratorium Oświaty w Sieradzu,

Ostatnim punktem programu drugiego dnia konferencji był kolejny pokaz możliwości  marsjańskiego łazika HYPERION (tym razem ze  sceny teatru) przeprowadzony przez Michała Grzesia z Politechniki Białostockiej.

Kończąc V Sieradzką Konferencję Kosmiczną Dyrektor Muzeum Okręgowego w Sieradzu Jerzy Kowalski podziękował wszystkim jej uczestnikom za udział w obradach, rodzinie Szternfeldów za przyjęcie zaproszeń do Sieradza, rodzinnego miasta Arego Szternfelda a prelegentom Konferencji za niezwykle ciekawe wystąpienia.

Szczególnie gorące podziękowania dyrektor Kowalski skierował pod adresem instytucji wspierających organizację konferencji finansowo t.j. Ministerstwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego w Warszawie, Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi, Prezydenta Sieradza i Starosty Sieradzkiego. Dzięki ich wsparciu mogła się odbyć tegoroczna Konferencja Kosmiczna.

Tradycyjnie też Dyrektor Kowalski zaprosił wszystkich do Sieradza na rok przyszły, na VI Sieradzką Konferencję Kosmiczną.